Zaburzenia rozwoju u dzieci w sferze mowy. Jak sobie z nimi radzić?

Deficyty rozwojowe w sferze mowy. Jak sobie z nimi radzić?

Raczej nikt nie będzie się spierał, że mowa jest kluczowym elementem w rozwoju dziecka, a dodatkowo to fundament dla zdobywania wiedzy przez całe życie. Nierozpoznane i nieleczone zaburzenia mowy mogą znacząco wpłynąć na zdolność do zrozumienia mowy, efektywnej komunikacji potrzeb, a także na możliwość wywierania wpływu na otoczenie i kształtowania relacji z rówieśnikami. Zaburzenia mowy stanowią szeroką kategorię - wśród nich znajdują się trudności w płynnym wysławianiu się, wady wymowy, jak również nieprawidłowości w konstrukcji słów i zdań.
Zaburzenia mowy u dzieci obejmują szeroki zakres problemów, które mogą mieć znaczący wpływ na ich rozwój komunikacyjny:

• jąkanie, czyli powtarzanie głosek, sylab, słów, przeciąganiem dźwięków, oraz niezamierzonymi pauzami. Często jest wynikiem wcześniejszych doświadczeń traumatycznych, stresu, czy zmian życiowych.
• problemy artykulacyjne jak na przykład:
• seplenienie, mówienie przez nos, i nieprawidłowe wymawianie głosek jak ‘k’, ‘g’, ‘r’. Wynika z naśladowania błędnych wzorców mowy i złych nawyków w okresie jej kształtowania.
• brak dźwięczności w głoskach dźwięcznych, czyli problemy z wymawianiem głosek dźwięcznych, jak ‘b’, ‘d’, ‘g’, oraz myleniem dźwiękopodobnych jak ‘b-p’, ‘s-c’, ‘sz-cz’.
• zniekształcenie głosek, co może wynikać z niedosłuchu lub braku niektórych głosek, co wpływa na intonację, akcent, rytm, tempo, i melodię mowy, w tym zniekształcenie dźwięku głosek syczących i szumiących.
• spowolniony rozwój słownictwa i może manifestować się ubogim zasobem słownictwa, trudnościami w nawiązywaniu kontaktów słownych, nierozumieniem pojęć, małomównością, oraz tworzeniem niepełnych, niespójnych wypowiedzi.
  Te zaburzenia mogą znacznie utrudnić rozwój dziecka (nie tylko komunikacyjny, ale tez intelektualny) dlatego ich wczesna diagnoza i interwencja są kluczowe.

Rozwój mowy – proste ćwiczenia z dzieckiem

Aby skutecznie wspierać rozwój mowy dziecka można stosować szereg ćwiczeń:

• rozmowa i interakcja, czyli rozmowy z dzieckiem o planach, czynnościach, wykorzystując pory dnia, jak np. czas wspólnych posiłków, do opisywania i artykułowania poszczególnych działań. Ważne by unikać mówienia do dziecka w sposób pieszczotliwy, który naśladuje jego mowę. Mów do dziecka i wykorzystuj prawidłową wymowę, co pozwoli mu opanować prawidłowe wzorce.
• Bądź cierpliwa – nie przerywaj, wspieraj dziecko w artykułowaniu myśli
• Chwal dziecko za postępy, nagradzaj progres, co szczególnie ważne podczas eliminacji problemu jakim jest jąkanie.
• czytanie niezwykle cenne bo rozwija wyobraźnię i słownictwo. Podczas czytania możesz wykorzystać mimikę twarzy by ułatwić dziecku rozumienie i zapamiętywanie nowych słów
• ogranicz telewizję lub inne rozrywki, które ograniczą potrzebę komunikacji dziecka, bo w efekcie może to prowadzić do zaburzeń mowy.
• bawcie się w naśladowanie dźwięków: zachęcaj dziecko do naśladowania odgłosów zwierząt czy przyrody, aby stymulować percepcję słuchu.
  Często warto skorzystać z pomocy logopedy w przypadku poważniejszych deficytów. Wtedy ćwiczenia odbywają się dwutorowo – część z logopedą a część w domu.
  Sposoby te wspierają rozwój mowy, ale też kształtują emocjonalnie dziecko i budują więź z rodzicami i rodzeństwem.

W serii naszych wpisów przeczytasz również o:

1. Zaburzenia mowy.
2. Zaburzenia percepcji wzrokowej.
3. Zaburzenia percepcji słuchowej.
4. Problemy z orientacją przestrzenną.
5. Problemy w obszarze dużej i małej motoryki.
6. Zaburzenia w obszarze emocji.